KOD YAZAN KADIN / FOTOĞRAF: IANDAGNALL COMPUTING / ALAMY
Birçoklarına göre Ada Lovelace dünyanın ilk bilgisayar programcısıdır.
1800’lerin varlıklı kadınlarının çoğu matematik ve fen bilimleri eğitimi almıyordu. Ada Lovelace bu alanlarda çok başarılıydı ve kimilerine göre dünyanın ilk bilgisayar programcısı oldu.
10 Aralık 1815’te İngiltere’de doğan Ada, ünlü şair Lord George Byron ve eşi Lady Anne Byron’un kızıydı. Babası, Ada’nın doğumundan birkaç hafta sonra aileyi terk etti ancak annesi, kızının matematik ve fen bilimleri öğrenmesi için uzman öğretmenleri olması konusunda ısrar etti.
Ada, 17 yaşındayken bir kasaba partisinde matematikçi ve mucit Charles Babbage ile tanıştı. Babbage’ın, hesap makinesinin önceki versiyonu olan Fark Makinesi’ne hayrandı. Kısa zamanda Charles onun hocası oldu.
Babbage, 1843 yılında, Fark Motorunun daha karmaşık bir versiyonu olan Analitik Motoru geliştiriyordu. Lovelace’dan, mühendisinden gelen Fransızca metni İngilizceye çevirmesini istedi. Lovelace sadece notları çevirmekle kalmadı, onlara kendi notlarını da ekledi ve onları “A.A.L” olarak imzaladı.
FOTOĞRAF: IANDAGNALL COMPUTING / ALAMY
Bu notlardan bazıları, Analitik Motorun tasarımını, dokuma makinelerinin çalışma prensibi ile karşılaştırıyordu. Dokuma makineleri, bütüncül bir tasarım yapmak için, örüntüler izler. Bunun üzerine Lovelace aynı şekilde bir makinenin de örüntü -kod- izleyebileceğini ve bunun yalnızca sayıları hesaplamak için değil, bilgileri düzenlemek için de kullanılabileceğini düşündü. Programlamanın en basit açıklaması da budur.
Babbage hiçbir zaman Analitik Motoru tamamlamak için yeterli fon alamadı ve Lovelace’in notları unutuldu. Notlar, ancak 1953 yılında, bilgisayarların örüntü izleyerek nasıl çalıştığını gösteren dijital programlama ile ilgili bir kitapta yeniden yayınlandı. Anlaşılan o ki Lovelace, bilgisayar dili fikrini ilk bilgisayarın icat edilmesinden çok daha önce ortaya atmıştı.
Lovelace 10 Kasım 1852 tarihinde, notlarının keşfedilmesinden yüz yıl önce, hayatını kaybetti. ileri görüşlü düşünce biçimi sayesinde, ilk bilgisayar programcısı olarak kabul edilir. Aslında, 1979 yılında, Birleşik Devletler Savunma Birimi yeni bir bilgisayar diline onun onuruna “Ada” ismini vermiştir.
ELIZABETH HILFRANK
26 Şubat 2021
İngilizceden Çeviren: Başak Gündüzlü
Kaynakça: https://kids.nationalgeographic.com/history/article/ada-lovelace
